Trước hết, chúng ta cần hiểu về vòng tuần hoàn máu gồm 2 vòng tuần hoàn, như sau:
- Vòng tuần hoàn nhỏ ( Vòng tuần hoàn phổi): Máu từ tâm thất phải ( tim) giàu CO2 à Động mạch phổi à các phế nang, thực hiện trao đổi khí theo cơ chế thấm qua các thành mao mạch của phế nang lấy Oxy do hít vào và thải CO2 ra khỏi cơ thể khi thở ra à Tĩnh mạch phổi à Tâm nhĩ trái ( máu giàu Oxy) à qua van 2 lá vào Tâm thất trái.
- Vòng tuần hoàn lớn: Máu giàu Oxy ở Tâm thất trái à Động mạch lớn, các nhánh động mạch à mao mạch cung cấp Oxy trao đổi chất nuôi các mô, cơ quan của cơ thể à Máu giàu CO2 từ các mao mạch à Các nhánh tĩnh mạch à tĩnh mạch lớn à Tâm nhĩ phải à qua van 3 lá vào Tâm thất phải.
=> Qua đây, ta thấy được vai trò của hệ mạch máu trong tuần hoàn máu của cơ thể gồm:
- Động mạch: được phân nhánh nhiều lần, nhỏ dần khi vận chuyển máu giàu oxy từ tim đến các mô, cơ quan cụ thể trên cơ thể.
Thành động mạch được cấu tạo gồm 3 lớp có các sợi đàn hồi đặc biệt giúp co bóp tống máu từ tim đến phân bố tới nuôi dưỡng các mô cơ thể, tiếp nhận tín hiệu từ thần kinh từ não để thực hiện phản ứng co hoặc giãn mạch giúp điều hòa huyết áp của cơ thể.
- Mao mạch: là những mạch máu nhỏ kết nối tiểu động mạch với tiểu tĩnh mạch cho phép oxy, chất dinh dưỡng, CO2 và các chất thải khác đi qua thực hiện trao đổi chất với các mô xung quanh theo 3 cơ chế khuếch tán, ẩm bào, siêu lọc tùy thuộc vào nồng độ, kích thước vật chất, áp suất.
Thành mao mạch mỏng được cấu tạo bởi một lớp tế bào nội mạc, có nhiều lỗ nhỏ giúp tăng quá trình trao đổi chất của cơ thể.
- Tĩnh mạch: Là những mạch máu vận chuyển đưa máu giàu CO2 từ các mao mạch về tim sẽ được đào thải CO2 khỏi cơ thể qua phổi. Riêng tĩnh mạch phổi thì mang máu giàu oxy từ phổi đến tâm nhĩ trái của tim. Ngoài ta, tĩnh mạch còn giữ vai trò điều hòa nhiệt độ cơ thể và lưu trữ máu. Khi nhiệt độ tăng lên tĩnh mạch sẽ giãn ra hút nhiều máu hơn giúp làm mát bề mặt da.
Thành tĩnh mạch có cấu tạo ba lớp tương tự động mạch, nhưng mỏng và dễ giãn hơn, lớp áo trong của hệ tĩnh mạch có những van tĩnh mạch có vai trò giúp máu chảy theo một chiều nhất định.